Ramazan, Birlik ve Beraberlik

Ramazan ayında iftarın birlik ve beraberliğimize katkısı nedir?

Ramazanda oruç açma vaktinin ayrı bin neşesi vardır. Bütün aile bireyleri hep birlikte sofraya oturur, oruç açma vaktini gelmesini bekleriz. Ezan veya top sesinin duyulmasıyla birlikte orucumuzu dua ile açarız. Yemeğimizi yedikten sonra dua ederek Allah’a şükrederiz. Sonra akşam namazını kılar ve teravih namazı için hazırlıklara başlarız. Bu ayda camiler dolar taşar. Bu durum Müslümanlar arasında sevgi, saygı, hoşgörü, yardımlaşma ve dayanışmanın artmasına neden olur.

• Mukabele ne demektir?

Mukabele: Mukabele karşılık verme, karşılıklı okuma anlamına gelir. Bir kimsenin Kur’an’ı ezberden veya kitaptan yüksek sesle okuması ve onu dinleyen topluluğun da sessizce Kur’an’dan takip etmesine “mukabele” denir.

• Mukabele nasıl ortaya çıkmıştır?

Hz. Muhammed’e 610 yılında ilk vahyin gelişiyle başlayan Kur’an’ın indiriliş süreci, 632 yılına kadar, yaklaşık yirmi üç yıl devam etmiştir. Peygamberimizle Cebrail, her yıl ramazan ayında bir araya gelerek, o güne kadar indirilen Kur’an ayetlerini, karşılıklı olarak okurlardı. Önce Cebrail okur Peygamberimiz dilerdi. Daha sonra da Peygamberimiz okur, Cebrail dinlerdi. Bu durum Peygamberimizin vefat ettiği yıl 632 de iki kez tekrarlanmıştır. Böylece Kur’an ayetlerinin unutulmasına meydan verilmemiştir. Peygamberimizin bu davranışını kendilerine örnek alan Müslümanlar, bunu dini bir gelenek olarak günümüze kadar sürdürmüşlerdir. İşte Kur’an’ın bu şekilde karşılıklı olarak; birinin Kur’an’ı okuyup, diğerlerinin dinlemesine “mukabele” denir.

• Hatim ne demektir?

Müslümanlar, ramazan ayında Kur’an okumaya her zamankinden daha çok özen gösterirler. Bunun için evlerde veya camilerde bir araya gelerek, her gün Kur’an’dan yirmi sayfa okurlar. Ramazan ayının sonuna gelindiğin de ise Kur’an’ı baştan sona bir kez okumuş olurlar. Buna “hatim” denir. Daha sonra hatim duası yapılır. Müslümanlar yüzyıllar boyu bu geleneği devam ettirmişlerdir.

• Müslümanlar, ramazan ayında Kur’an okumaya her zamankinden daha çok özen gösterirler. Niçin?

Kutsal kitabımız olan Kur’an ramazan ayında indirilmeye başlanmıştır. Bu nedenle Müslümanlar Ramazan ayında Kur’an okumaya daha çok özen gösterirler.
Kur’an’ın okumak her Müslüman’ın dini bir görevidir.
Kur’anıkerim Allah tarafından Hz. Muhammed’e vahiy yolu ile bildirilmiş olan son ilahi kitaptır. Kaynağının ilahi olması nedeniyle kutsaldır ve tamamıyla Allah’ın sözlerinden ibarettir. Bu nedenle de İslam dininin temel kaynağıdır ve dini hayatımızla ilgili bilgileri ondan öğreniriz. Peygamberimiz Kur’an okumaya çok önem vermiş ve sözleriyle bunu teşvik etmiştir. “Sizin en hayırlınız Kur’an’ı okuyan ve okutandır.”(Ebu Davud) Bunun için Kur’an okumak, her müminin dini görevidir. Kur’an okuyan Allah ile konuşmuş, dinleyen de Allah’ın sözünü işitmiş sayılır.

Kur’anıkerim’de insanın hem ahiret hayatına, hem de dünya hayatına ilişkin; yani insan-Allah, insanın-insanla, insanın-evrenle ve evren-Allah ilişkisi konularında bilgiler verir.
Kur’an’ın hedefi, insanları sadece bilgilendirmek değildir. Onun temel hedefi insanları bilgilendirirken, eğitmek, eğitirken düşündürmek ve insanın yaratılış amacını gerçekleştirmesine yardımcı olmaktır. Bunun için Kur’an, insanın aklına ve kalbine hitap eder, insanı iyiye, güzele yönlendirir, açıklar aydınlatır, öğüt verir, hatırlatır ve hayatı anlamlandırmamıza yardım eder. Kur’an’ın ilk ve son hedefi bir tek Allah’a inandırmak olduğu halde, onun ilk tavsiyesi “oku” olmuştur. İnsan okuyacak, öğrenecek, yetişecek ve kendisine yol gösterici, bir öğüt olan Kur’an’ı daha iyi anlayacaktır.